Boks w starożytności: gołe pięści, skórzane rzemyki, metalowe blaszki

Rękawice, bandaże, ochraniacze na szczękę, zasady, przerwy, kategorie wagowe – współczesny boks to cywilizowany sport z długą historią. Warto jednak pamiętać, że dyscyplina zmieniała się na przestrzeni dziejów. A pierwsze przekazy o tym, jak wyglądał boks w starożytności mogą zadziwić współczesnych kibiców.

Boks w starożytności: Grecja? To jedno z wielu źródeł

Wielu ludzi kojarzy początki boksu ze starożytną Grecją. Jest w tym myśleniu sporo racji, bo to jednak starożytna Grecja i igrzyska olimpijskie były źródłem, do którego odwoływali się twórcy sportu nowożytnego. Nie można zapominać o tym, że pierwsze przekazy o pojedynkach na pięści pochodzą z 3 lub nawet 7 tysiąclecia p.n.e. W latach 20’ XX wieku Ephraim Avigdor Speiser odkrył w Iraku kamienną tabliczkę ze starożytnej Mezopotamii. Dwaj mężczyźni przygotowywali się do walki na pięści. Według badaczy przedstawiony obraz mógł pochodzić właśnie z 7 tysiąclecia p.n.e. Również starożytne indyjskie teksty opisywały pojedynki pięściarskie. W starożytnym Egipcie i na Bliskim Wschodzie malowano starcia bokserów. To wszystko na przestrzeni kilku tysięcy lat przed narodzeniem Chrystusa, na długo przed powstaniem greckich polis.

Starożytna Grecja – walka bez rund, przerw, klinczowania

Najwięcej zachowanych źródeł pochodzi jednak ze starożytnej Grecji. To najprawdopodobniej właśnie tam doszło do oficjalnego ustalenia zasad pojedynków. Nie były to jednak zasady takie, jakie mamy współcześnie. Nie było przerw w walce i podziałów na rundy, kategorii wagowych, nie można było klinczować (wyobrażacie sobie współczesnych bokserów walczących na takich zasadach?). Zawodnicy występowali nago, podobnie jak w innych olimpijskich dyscyplinach. Bokserzy mogli owijać swoje kostki rzemykami ze skóry wieprzowej lub wołowej. Palce były więc odsłonięte (zagadką pozostaje, czy wykorzystywano możliwość tzw. brudnego boksu). Pierwsze pojedynki zakładały jedynie uderzenia na głowę, z czasem zezwolono na ciosy w korpus, jednak bokserzy rzadko to robili. Brak podziałów na kategorie sprawiał, że raczej dominowali ciężcy zawodnicy. Przeważnie boksowano z mocno wysuniętą, w połowie wyprostowaną przednią ręką, która raczej miała być dodatkiem do uderzenia mocniejszą, tylną ręką.

Boks w starożytności: Rzym – krwawo! Ku uciesze tłumów!

Metalowe płytki lub kulki wszyte w skórzane paski oplatające pięści wojownika – mimo że pierwotnie zostały opracowane w Grecji, to Rzymianie upodobali sobie to rozwiązanie. Boks w starożytności to bardzo krwawe pojedynki, częściej zdarzały się kontuzje. Bokserskie walki były również toczone przez gladiatorów, często kończyły się śmiercią jednego z wojowników. Najczęściej byli to niewolnicy walczący w amfiteatrach, dlatego początkowo ich życie nie stanowiło dla widzów zbyt dużej wartości. Dopiero później zaczęto szanować wyszkolonych gladiatorskich mistrzów boksu i traktować z większym szacunkiem. Rzymianie zapoczątkowali ograniczanie przestrzeni pojedynków wprowadzając pierwowzór ringu (najczęściej był to wyrysowany krąg). Walki z zastosowaniem cestusów (specjalnych rękawic, często udoskonalonych metalowymi elementami) zostały zakazane dopiero pod koniec IV wieku n.e. z powodu zbyt dużej brutalności starć.

Odrodzenie boksu

Na szerszą skalę boks odrodził się już w czasach nowożytnych w Anglii. Pierwotnie nie było ustalonych zasad i zaczynano od walki na gołe pięści. Dopiero w połowie XVIII wieku usystematyzowano reguły i wprowadzono bokserskie rękawice dając podstawy do powszechnej akceptacji dyscypliny i jej dalszego rozwoju.