Leonidas, król Sparty – antyczny wzór męstwa

“Przechodniu, powiedz Sparcie, że leżymy tutaj posłuszni jej prawom” – takie epitafium wyryto na obelisku upamiętniającym ostatni bój króla Sparty. Leonidas w bitwie pod Termopilami stanął na czele 300 Spartan i kilku tysięcy żołnierzy greckich polis naprzeciw wielotysięcznej armii Persów. Swym poświęceniem uratował życie większości wojsk państw sprzymierzonych.

Leonidas – król i żołnierz

Leonidas żył w latach 530-480 p.n.e. Był przywódcą Sparty w ostatniej dekadzie swojego życia.  Był synem króla Anaxandridesa. Został władcą, gdy jego przyrodni brat Cleomenes zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach nie pozostawiając męskiego potomka. W 490 roku p.n.e. to Leonidas zasiadł na tronie. Jako król był zarówno przywódcą wojskowym, jak też politycznym. Tak jak wszyscy zdrowi mężczyźni w Sparcie, był wojownikiem wytrenowanym psychicznie i fizycznie. Od dziecka przygotowywał się, by zostać hoplitą. Uzbrojony w okrągłą tarczę, włócznię i krótki żelazny miecz siał postrach w szeregach wroga. Hoplici tworzyli falangę (szyk bojowy), którą rozbijali obce wojska. Formacja była wrażliwa na ataki od boku i od tyłu.

Persowie atakują!

Starożytna Grecja była tak naprawdę zbiorem setek miast, wśród których najważniejszą pozycję miały Ateny i Sparta. Mimo rozgrywek między konkretnymi polis, były czasy, w których musiały się zjednoczyć w walce ze wspólnym wrogiem. W V wieku p.n.e. Grecji dwukrotnie zagrażali Persowie. Za pierwszym razem wojska króla Dariusa zostały zmuszone do odwrotu w bitwie pod Maratonem. Persowie dziesięć lat później pod wodzą Kserksesa I znów zaatakowali Grecję. Kluczowym miejscem okazały się wąwóz termopilski, którego przekroczenie dawałoby możliwość podboju greckich miast. To właśnie tutaj miała rozegrać się najważniejsza bitwa w tej wojnie.

Leonidas i jego poświęcenie

Późnym latem 480 roku p.n.e. Leonidas zgromadził armię 6-7 tys. żołnierzy, w tym 300 Spartan. Naprzeciw nich stanęło od 70 do 300 tys. Persów (wg szacunków różnych historyków). Wąskie przejście dawało przewagę Leonidasowi i jego falandze. Przez dwa dni Grecy wytrzymywali mocne ataki Persów. Dysponując ograniczonymi siłami mieli zabić nawet 10 tys. żołnierzy Kserksesa, w tym jego dwóch braci. Plan Leonidasa działał, jednak istniało górskie, boczne przejście na zachód od wąwozu. Efialtes, miejscowy pasterz w zamian za złoto opowiedział królowi Persów, jak okrążyć wrogie siły. W okrążeniu porażka Greków była pewna. Leonidas miał odesłać większość sił, a sam z garstką wojowników (nie tylko Spartan, ale też Helotów, Tespiańczyków i Tebańczyków) stanął naprzeciw wielkiej sile wroga. Większość zginęła w walce.  400 Tebańczyków poddało się Kserksesowi.

Po Termopilach

Poświęcenie Leonidasa i jego sił nie powstrzymało Persów przed kolejnymi podbojami. Dopiero morska bitwa, w której flota Aten rozbiła wojska Kserskesa, zadecydowała o powrocie najeźdźców do domu. Pamięć o Leonidasie pozostała. 40 lat po śmierci wojownika Spartanie mieli odzyskać ciało króla i zbudowali świątynię, w której czcili swojego poległego bohatera.

Prawdziwy bohater

W obecnych czasach o Leonidasie zrobiło się głośniej po efekciarskim filmie „300”. Produkcja wywołała wielkie wrażenie na widzach z całego świata. Warto jednak pamiętać, że Leonidas to nie tylko postać z filmu, ale prawdziwy bohater i wzór dla następnych pokoleń wojowników z całego świata.