Elizabeth Wilkinson – waleczna pięściarka z XVIII wieku!

W czasach, gdy kobiety były ograniczane do tradycyjnych ról społecznych, Elizabeth Wilkinson wkroczyła na ring i zmieniła historię sportu. Ta niezwykła pięściarka z XVIII-wiecznego Londynu, znana również jako Elizabeth Stokes, przełamała wszelkie konwencje i stereotypy. Stała się jedną z pierwszych udokumentowanych kobiet-pięściarek w historii. Jej historia to nie tylko opowieść o sportowych osiągnięciach. To również opowieść o niezłomnej determinacji w dążeniu do celu w świecie zdominowanym przez mężczyzn.

Tajemnicze początki „Championess of Europe”

O życiu Elizabeth Wilkinson przed jej karierą bokserską wiemy niewiele. Pochodziła z robotniczej klasy społecznej w Clerkenwell, dzielnicy Londynu, która w XVIII wieku była centrum życia robotniczego. Jej nazwisko budzi kontrowersje wśród historyków. Niektórzy spekulują, że mogła być spokrewniona z Robertem Wilkinsonem, bokserem skazanym na śmierć za morderstwo w 1722 roku. Inni sugerują, że mogła przyjąć to nazwisko jako pseudonim sceniczny, by wzbudzać większe zainteresowanie.

Pierwsze udokumentowane walki Elizabeth pochodzą z 1722 roku, kiedy to rzuciła wyzwanie Hannah Hyfield z Newgate Market. W ogłoszeniu opublikowanym w londyńskiej gazecie napisała: „Ja, Elizabeth Wilkinson z Clerkenwell, mając pewne zatargi z Hanną Hyfield i żądając satysfakcji, zapraszam ją na ring, aby stoczyć ze mną walkę o trzy gwinee”. To wyzwanie jest uznawane za jedną z pierwszych udokumentowanych zapowiedzi kobiecych walk bokserskich w Londynie.

Elizabeth Wilkinson – niepokonana mistrzyni ringu

Elizabeth Wilkinson szybko zdobyła reputację niepokonanej pięściarki. W swojej pierwszej udokumentowanej walce pokonała Hannah Hyfield po intensywnej wymiany ciosów. Tego samego roku stoczyła również walkę z Marthą Jones.

W przeciwieństwie do wielu kobiecych walk tamtego okresu, Elizabeth i jej przeciwniczki walczyły w pełnym ubraniu. To miało podkreślać ich profesjonalizm i poważne podejście do sportu. Ogłoszenie z 1726 roku informowało, że zawodniczki będą „walczyć w płóciennych kurtkach, krótkich spódnicach sięgających tuż poniżej kolan, holenderskich majtkach, białych pończochach i pantoflach”.

Z biegiem lat Elizabeth zdobyła liczne tytuły, była nazywana „Niezwyciężoną Mistrzynią Miasta”, „Mistrzynią Europy”, „Mistrzynią Cockney” oraz „Najpotężniejszą Heroiną Brytanii”. W 1726 roku, w ogłoszeniu walki z irlandzką pięściarką Mary Welch, Elizabeth twierdziła, że nigdy nie przegrała żadnej walki z kobietą zawsze odnosząc „zwycięstwo i aplauz”.

Małżeństwo z bokserem i walki par

Między 1722 a 1726 rokiem Elizabeth poślubiła Jamesa Stokesa, również boksera, i zaczęła występować jako Elizabeth Stokes. James był nie tylko jej mężem, ale również promotorem i właścicielem amfiteatru bokserskiego, w którym często walczyła. Para stworzyła niezwykły duet, często przyjmując wyzwania od innych mieszanych par, gdzie Elizabeth walczyła z kobietą, a James z mężczyzną.

Jednym z takich wyzwań była walka z Mary Welch (wcześniejszą przeciwniczką Elizabeth) i jej trenerem Robertem Bakerem w lipcu 1727 roku. Podobne wyzwanie rzucili Thomas i Sarah Barret w grudniu 1728 roku. W odpowiedzi James Stokes zauważył, że Elizabeth „myślała, że nie będzie już walczyć publicznie”, ale „moja małżonka nie wątpi, że dokona tego samego i ma nadzieję dać ogólną satysfakcję wszystkim widzom”.

Mistrzyni trash-talku i promocji

Elizabeth była nie tylko znakomitą pięściarką, ale również mistrzynią autopromocji i tzw. trash-talku, czyli słownych prowokacji przed walkami. Jej odpowiedzi na wyzwania, publikowane w gazetach, często zawierały błyskotliwe i prowokacyjne komentarze, które przyciągały uwagę publiczności.

Jednym z najbardziej znanych przykładów jej ciętego języka była odpowiedź na wyzwanie Ann Field, poganiacza osłów w 1728 roku. Elizabeth zadeklarowała: „…jako że słynna poganiaczka osłów ze Stowe Newington ośmiela się wyzwać mnie do walki o 10 funtów, zapewniam ją, że nie zawiodę jej i spotkam się z nią o wspomnianą sumę, i nie wątpię, że ciosy, którymi ją obdarzę, będą trudniejsze do strawienia niż jakiekolwiek, które kiedykolwiek zadała swoim osłom”.

Wszechstronna zawodniczka i nauczycielka

Elizabeth nie ograniczała się tylko do boksu. Była również biegła w posługiwaniu się sztyletami, krótkimi mieczami i kijami ćwierćwałowymi (quarterstaffs). Większość jej walk mogła być toczona z użyciem broni. Istnieją nawet sugestie, że mogła stoczyć pojedynek szermierczy z Edwardem Suttonem, znanym londyńskim zawodnikiem.

Oprócz własnych walk, Elizabeth prowadziła również szkolenia dla aspirujących pięściarzy. W ogłoszeniu jednej z jej walk wspomniano, że dwóch jej uczniów stoczy sześć rund z użyciem kijów ćwierćwałowych. Miało to się odbyć pomiędzy rundami walki Elizabeth i jej przeciwniczki. To pokazuje, że jej reputacja jako pięściarki była na tyle silna, że mogła przyciągać uczniów i promować ich występy na tych samych arenach, na których sama walczyła.

Tajemnicze zniknięcie i dziedzictwo

Elizabeth Wilkinson Stokes kontynuowała swoją karierę bokserską co najmniej do 1733 roku.Ttwierdziła, że stoczyła 45 walk bez porażki. Po jej ostatniej udokumentowanej walce znika z kart historii, nie pozostawiając żadnych informacji o dalszych losach.

Mimo to jej dziedzictwo przetrwało. Była celebrowana jako utalentowana pięściarka jeszcze na początku XIX wieku. Zyskiwała pochwały od dziennikarza sportowego Pierce’a Egana w jego książce „Boxiana” z 1813 roku. Również pisarze James Peller Malcolm i Thomas Moore wspominali o niej w pozytywnym świetle.

Jednak w późniejszym okresie XIX wieku, wraz z zaostrzeniem wiktoriańskich norm ról płciowych, odniesienia do Elizabeth stawały się rzadsze. Niektórzy pisarze przedstawiali ją jako historyczną ciekawostkę. Inni krytykowali ją i jej współczesnych jako dowód barbarzyństwa i moralnych upadków XVIII wieku.

Elizabeth Wilkinson – Prekursorka kobiecego boksu

Elizabeth Wilkinson Stokes była pionierką w świecie zdominowanym przez mężczyzn. W czasach, gdy kobiety miały ograniczone możliwości, ona odważyła się wkroczyć na ring. Walczyła nie tylko o nagrody pieniężne, ale także o uznanie swoich umiejętności. Jej historia przypomina nam, że kobiety od zawsze dążyły do przełamywania barier i stereotypów, nawet w tak tradycyjnie męskich dziedzinach jak boks.

Choć wiele szczegółów jej życia pozostaje tajemnicą, jej odwaga, determinacja i umiejętności sprawiły, że zapisała się w historii. Była jedną z pierwszych kobiet-pięściarek torującą drogę dla przyszłych pokoleń zawodniczek. Jej dziedzictwo żyje dalej, inspirując kobiety na całym świecie do podążania za swoimi pasjami, niezależnie od społecznych oczekiwań i ograniczeń.